અખાના છપ્પા/જીવ અંગ

by અખો

← વેષવિચાર અંગ

અખાના છપ્પા જીવ અંગ અખો

વેદ અંગ →

જીવ અંગ

સ્થાવર જંગમ કેરી વાત, નિકટ દેખાડ્યું ચે સાક્ષાત;
પંચ મહાભૂત તે સ્થાવર જાણ, જંગમ ચૈતન્ય એવએદા વાણ;
એકા પિંડમાં વરતે બે, ઉગ્ર બુદ્ધે અખા જોઇ લે. ૪૫૮

સ્થાવર જંગમ કેરો ભેદ ભુદ્ધ માને કહું માને વેદ;
બહાર જોતાં નાવે પાર; પંચભૂતમાંહિ વિસ્તાર;
જંગમ પવન નીર ને તેજ, સ્થાવર આકાશ મહિ એ જ. ૪૫૯

પિંડને લેખે ચે બ્રહ્માંડ; બ્રહમા આદ્યે કીટ ને અંડ;
પ્રાક્ર્મા વિષે અધિકું ન્યૂન હોય, કારણ પ્રત્યે સમતા સઓય;
અખા એ અનુભવ હૃદે રાખ, જેની ભગવત ગીતા પૂરે સાખ. ૪૬૦

એમ જોતાં ભાસે નહીં ભિન્ન, માયા ચિત્રથી ઉતરે મન;
કારણ વેધી બુદ્ધિ જ રહે, કારજ કેરું ચિત્ર ના લહે;
ચિત્ત્વિચિત્ત દ્રષ્ટેથી ગયું, ત્યારે અખા ધામા મૂળગું રહ્યુ. ૪૬૧

મૂળગે પદ તો દ્વૈત જ નથી, સ્વપ્ન ઉપાધ્ય જાગ્રત નહી રતી;
ઉત્તમ મધ્યમ કર્મકાંડ જોગ, નિદ્રાવાનને સઘળો ભોગ;
જાગતાને સ્વપ્નનાં કૃત્ય, મૂલગી વૃત્યે અખા છે વૃત્ય. ૪૬૨

આપ થાતે વ્યાપ્તે સત્ય થયો, વ્યાપ્યો આપોપું ભૂલી ગયો;
ચતુર પુરુષ જેમ શીતળ થયો, સ્વસ્વરૂપ તેને વિસરી ગયો;
અખા નિજ બુદ્ધે અંગી અક્રે, શિથિલ્પણું સમ્ય્ક વિસ્તરે. ૪૬૩

ચિદ અર્નવકેરા બુદબુદા, ઉપજે ખપે સ્વભારે સદા;
અસ્તિ નાસ્તિ એની ના કેવાય, નર છાયા જેમ સાથે થાય;
સૂરજ ધામ કેવાને બે, એમ જીવ શિવ અખા જોઇ લે. ૪૬૪

નવા દીસે તેને સત્ય જાણ, દઈસે તેને નાશ પ્રમાણ;
દ્રષ્ટ પદારથ જુઠો થાય, ઘાટ દ્રષ્ટ હેમે ઠેરાય;
પસર્યું આપ સચરાચર વિષે, એમા જોતાં પદ પામ્યું અખે. ૪૬૫

અણચતે ચતનો ભ્રમ, પન બ્રહ્મવેતા જાને એ મર્મ;
વાગ્વિલાસ તે સાચો થયો, જૂઠેસાચું ભૂલી ગયો;
માયા ઇચ્છા નારદને થઇ, ત્યારે પૂર્વ બુદ્ધિ અખા ભૂલી ગઇ. ૪૬૬

અરૂપીનો પંચ આવાસ, પંચે પસર્યો સર્વાવાસ;
ઇંદ્રજાળ અવિદ્યાનું જાળ, દીસે સત્ય ને આળપંપાળ;
અણવિચાર્યું આપાપું લખો, એટલા ઉપર શું કહે અખો. ૪૬૭