અખેગીતા/કડવું ૨૪ મું - જીવને અહંકાર સ્વરૂપની ઉત્પત્તિ

વિકિસ્રોતમાંથી
← કડવું ૨૩ મું - બ્રહ્મવસ્તુ નિરૂપણ અખેગીતા
કડવું ૨૪ મું - જીવને અહંકાર સ્વરૂપની ઉત્પત્તિ
અખો
કડવું ૨૫ મું - પરબ્રહ્મનો ભેદ →


કડવું ૨૪ મું – જીવને અહંકાર સ્વરૂપની ઉત્પત્તિ

રાગ ધન્યાશ્રી

વળિ કહું એક અપૂર્વ સારજી, વણક્રમે[૧] હોય પંથનો પારજી;
જહાં ન લાગે શબ્દ ઉચ્ચારજી, તે જાણવો બોલણહારજી. ૧

પૂર્વછાયા

બોલણહારાનું બોલવું તે, જાણજો જુગતે કરી;
એમ સમજે સિદ્ધાંન્ત થાય, જો જુએ જન પાછો ફરી. ૧

ભાઇ પારાપરથી[૨] શબ્દ ઉઠે, તે જુગતે જાડો થાય;
પાર છે પરમાત્મા તે, સ્વેં ચૈતન્યધનરાય[૩]. ૨

તે મનદ્વારાએ મહાતમ[૪] ધરે, તે મનને ઉઠે કલ્પના;
કલ્પના કામના છે, તે કરે બહુ જલ્પના [૫]

પરાતીતથું [૬] હોય પોષણ, તે શબ્દરૂપ પરા કરે;
તે પશ્યંતીએ થાય જાદો, અરૂપ ફીટીું[૭] રૂપ ધરે. ૪

મધ્યમાએ ઘાટ ઘડાએ, અને વૈખરી થઇ વીખરે;
સંસૃત્ય [૮] વાધે શબ્દ કેરી, અનંત પ્રકારે ઓચરે. ૫

અક્ષર બાવમ અનંત રૂપે, વેદ પુરાણ સ્મૃતિ લખે;
મંત્ર યંત્રને ને વિદ્યા વૈદ્યા, કાંઇએ ન હોય વાણીપખે [૯]. ૬

ષટ દરશનના મત્ત નાના, એ સર્વે મનવાણીતણા;
પશુ પંખી નર નાગલગે, ભેદ સર્વ એહના ઘણા. ૭

પરાત્પર[૧૦] તે પર રહ્યું, એ રમત્ય[૧૧] વાણી મનતણી;
મધ્યે માની લીધું જીવડે, અણહુંતો[૧૨] થયો ધણી. ૮

મોટું સામર્થ્ય મહાપ્રભુનું, વણ ચલાવ્યું ચલે વલે;
જેન સૂર્ય વડે સર્વ કામ ચાલે, પણ કિરણ કેમાંહે[૧૩] નવ ભલે. ૯

કહે અખો એ મર્મ મોટો, એમ સમજે અનંતને;
એમ સમજે સ્વૈંજ થઇએ; જો સેવો-ગુરુ-સંતને. ૧૦

  1. ક્રમ
  2. પરાવાણીની પછવાડેથી
  3. એકરસ ચૈતન્ય
  4. મોટાઈ-સ્થૂળતા
  5. બકવાદ.
  6. પરાને પારથી.
  7. ત્યજી દઇને.
  8. સંસાર
  9. વાણી વિના
  10. પરાથી પાર.
  11. રચના
  12. કલ્પિત
  13. કોઈમાં