અખેગીતા/કડવું ૨૯ મું - ષટ્શાસ્ત્ર, ષટ્ઉપશાસ્ત્ર અને ષટ્દર્શનનું વર્ણન

વિકિસ્રોતમાંથી
← કડવું ૨૮ મું - વિદેહીનાં ચિન્હ અખેગીતા
કડવું ૨૯ મું - ષટ્‍શાસ્ત્ર, ષટ્‍ઉપશાસ્ત્ર અને ષટ્‍દર્શનનું વર્ણન
અખો
કડવુ ૩૦ મું - શ્રુતિ - સ્મૃતિ -પુરાણ- શાસ્ત્રના મત →


કડવું ૨૯ મું - ષટ્શાસ્ત્ર, ષટ્ઉપશાસ્ત્ર અને ષટ્દર્શનનું વર્ણન

રાગ ધન્યાશ્રી

જે ઘટ ઉપનું એવું જ્ઞાનજી, ત્યાં તેહ થયું સર્વ સમાનજી;
જીવ ઇશ્વરનું પામ્યું નિદાનજી[૧], ત્યાંથી ટળીયું પ્રક્રુતિનુંભાનજી.

પૂર્વછાયા

પ્રકૃતિ ભાન ટળ્યું ત્યાંથી, યથારથ જેમ તેમ થયું;
હવે કહું દરશણ ખટ જે, અપૂરવ અમથું રહ્યું. ૧

ન્યાય પાતંજલ મીમાંસા, વૈશેષિક સાંખ્ય વેદાંત;
દરશન ઉપદરશન ભેદ દીધા, તે જાણજો તમે સંત. ૨

શૈવ સાંખ્ય મીમાંસક, ચાર્વાક બૌધ્ધ જે જૈન;
એ ઉપદરશન ભેદને જાણો, શરીરસંબંધી ચિહ્‍ન. ૩

જટિલ મુંડિત માલાધારી,કરે લુચન[૨]. કેશ;
કો વાલગરડાં[૩] શિશ વીંટે, કંઠે લિંગ શિવઉપદેશ. ૪

છ દરશન તે મૂલગાં, ભાઇ શાત્રકેરાં નામ;
તેહનાં થયાં પાખંડ છનું,તે ચાલ્યાં ગામેગામ. ૫

પાખંડનાં બહું ફડસુઆં,[૪] અણાતાં તે નાવે છેક[૫];
તે મત ભાખે જુજવા[૬], પણ ચાલ્ય ન મળે એક. ૬

એક એક નિંદે એ માંહોમાંહે, અને પોતાને કહે સાર[૭];
એમ ખટદરશન ખટપટે, પણ ન કરે મૂલવિચાર[૮]

ભણી ભણીને ભેદ પાડે, અક્ષરતણી લે ઓટ[૯];
સિધ્ધાન્ત નાવે સમજમાંહે, બાધી રહ્યા ખટકોટ[૧૦]

છએ કરે વાદ માંહોમાંહે, તુઆરે સહુને પોષે માય[૧૧];
સમાય માયા આપે સરખો, હાર્યો કોએ ન જાય. ૯

કહે અખો સહુકો સુણો, મત ન હોયે મહંતને;
નિરદાવે [૧૨] નારાયણ મળશે, જો સેવો હર-ગુરુ-સંતને. ૧૦

  1. કારણ
  2. ચૂંટવાની ક્રિયા
  3. બકરાના વાળની દોરી.
  4. પેઢાં.
  5. પાર.
  6. જૂદા જૂદા.
  7. શ્રેષ્ઠ
  8. મૂળ-કારણ-નો વિચાર.
  9. આધાર.
  10. છ ગઢ.
  11. માયા
  12. પક્ષપાત વિના