સુદામાની શોચના તે શામળિયે સહુ જાણી;
હસતાં હસતાં પાસે આવી તાંદુલ લીધા તાણી.
હેઠળ મેલી હેમની થાલી, વસ્તુ લેવા જગદીશ;
છોડે છબીલો, પાર ન આવે, છેં ચીંથરાં દશવીશ.
પટરાણી જોઈ વિસ્મે પામ્યાં: 'છે પારસ મોંઘું રતન;
અમરફળ વા સંજીવનમણિ, આવડું કીધું જતન.'
વેરાયા કણ ને પાત્ર ભરાયું, જુએ સહુ જુવતીઓ સાથ;
તાંદુલના કણ હૃદયાં ચાંપી બોલ્યા વૈકુંઠનાથ.
'સુદામા! મેં આ અવનીમાં લીધા બહુ અવતાર;
આ તાંદુલનો સ્વાદ કેવો! નથી આરોગ્યા એક વાર.
મોટા મિત્ર સેવક મેં જોયા, ધ્રુવ અંબરીષ પ્રહલાદ;
પણ આ તાંદુલનો એકે મિત્રે દેખાડ્યો નહિ સ્વાદ.'
તુચ્છ ભેટ ભારે કરી માની, વિચારિયું ભગવાન;
'સાત જનમ લગી સુદામે, નથી કીધું એકે દાન.'
જાચક-રૂપ થયા જગજીવન, પ્રીત હૃડયમાં વ્યાપી;
મુષ્ટિ ભરીને તાંદુલ લીધા, દારિદ્ર નાખ્યું કાપી.
કર મરડીને ગાંઠડી લીધી, સાથેથાં દુ:ખ મોડ્યાં;
જેમ જેમ ચીંથરા છોડ્યાં નાથે, તેમ ભવનાં ભંધન છોડ્યાં.
તાંદુલ જવ મુખ માંહે મૂક્યા, ઊડી છાપરી આકાશ;
તેણે સ્થાનક સુદામાને થયા સપ્ત ભોમના આવાસ.
ઋષિપત્ની થઈ રુક્મિણી સરખી, થયા સાંબ સરીખા પુત્ર;
વૈભવને શું કવિ વખાણે? જેવું કૃષ્ણનું ઘરસૂત્ર.
અષ્ટ મહાસિદ્ધિ ને નવ નિધિ, તે મોકલી વણમાગી;
તે સુદામોજી નથી જાણતા જે ભવની ભાવઠ ભાગી.
હાથી ડોલે, દુંદુભિ બોલે, ગુણીજન ગાયે સાખી;
જડિત્ર હિંડોળો, હેમની સાંકળ, હીંચે છે હરિણાખી.
હીરા રત્ન કનકની કોટી, હાર્યો ધને કુબેર;
કોટિ ધ્વજ, લાખેણા દીપક, વાજે છપ્પન ઉપર ભેર.
