B અતિપ્રાકૃતિક તેલ નાંખે. માતમાં વિશષ કર્યો હોય એવું મારી જાણમાં નથી. એ તો તેનાં મ થયું કે કેટલાક સનાતની અપૂરચતાને હિંદુસ્તાનમાંથી કાઢવા માટે આપને ગરદન મારવા માગે છે, જ્યારે દક્ષિણ આફ્રિક્ષમાં હિંીએને અસ્પૃશ્ય ગણતા ગારા પણ જે તેમના હાથમાં આવે તા તેમને પણ ગરદન મારે 1 48 આમ જે જે ધમ'માં અતિપ્રાકૃતિક તત્ત્વના દાવા છે તે બધા ધર્મના સિદ્ધાંતામાં અ`ગતિ અને પરસ્પવિરામ રહેલાં જારો એટલે એવા ધર્માંને સુધારવા હાયતા તેને ખારમાં નાંખીને જ સુધારી શકાય એવું મારું માનવું છે. યુત્રિન્નિર ચક્ષને કહ્યું છે : શ્રુતિયિમિજા જીતય મિન્ના નજો મુનિર્ચસ્વ મત પ્રમાળમ્ । ધમત્ત્વ નું નિહિત મુદ્દાયાં એમ ધર્મનું તત્ત્વ ભલે ગુફામાં જ રહ્યું.” મા કાગળમાં કટાક્ષ, હાંસી અને વિનાદ છે. એમાં મારા ઉપર જે કટાક્ષ છે તે બહુ સરસ છે. પણ જે વસ્તુને અચાવ ન થઈ શકે એવી વસ્તુને ત્રણ રીતે બચાવ કરતા લખનારે મને પ્યા છે તેમાંથી એકે ખચાવ છું કરવા નથી માગતા. મારી સમજ પ્રમાણે પેગંબર સાહેબે મક્કામાં જે મૂર્તિ તેડી અને ઔરંગઝેબે જે મૂર્તિ તાડવાનું કહેવાય છે તેની વચ્ચે સામ્ય નથી. અને જો પેગમ્બર સાહેલ્મે કાઈ વાર ભૂલ કરી હતી એમ સાબિત થાય તે પશુ તેથી માત્ર એટલું જ સાબિત થાય કે પેગ"બર સાહેબ પશુ ભૂલને પાત્ર માસ હતાં. પશુ તેથી તે એક પેગ'બર હતા અને શ્રી વાર તેમનામાં ખુદાનાં દર્શન થતાં હતાં. એ વાત ખેાટી નથી ઠરાની પાતાથી ભૂલ ન જ થાય એવા તેમણે કદી દાવે નથીૌં. ઊલટા ઘણી વાર તે પેાતાના સાથીની સલાહ લેતા, અને એક વાર જમર સાહેબે તેમને કહ્યું કે આપને ખુદ્દાની પાસેથી સીધી વહી ઊતરી આવે છે, આાપને કારની
