હતો. અલબત્ત રસિકનો તો તે ઢબની નિદ્રાને હક્ક હતો !
પુત્રને સુતેલો જોઈ તેની માતાએ પતિને પૂછ્યું :
‘તમારું પણ શરીર જોઈએ તેવું સ્વસ્થ લાગતું નથી.'
'તારું યે શરીર વળી ક્યાં સારું લાગે છે? આની સારવારમાં તું પાછી માંદી ન પડે તો ગંગા નહાયા.' પતિએ કહ્યું.
'કેમ આમ કંટાળીને બોલો છો ?'
‘કંટાળું નહિ તો બીજું શું કરું ?'
'કેમ એમ? હારી કેમ જાઓ છો?' પતિના મુખ ઉપર એક પ્રકારનો કંટાળો નિહાળી રસિકની માતાએ પૂછ્યું.
'હવે તો પ્રભુ મોત આપે તો વધારે સારું. આજે હવે આ છેલ્લાં જ ફળ રસિક માટે લાવ્યો છું. હવે ફળ કે દવા લાવવાની મારામાં તાકાત રહી નથી.' રસિકના પિતાએ કહ્યું.
'મારા ઘરેણાંમાંથી...'
‘હવે ઘરેણાં રહ્યાં જ છે ક્યાં ? અઠવાડિયા પહેલાં તારી સોનાની બંગડી વેચી નાખી છેલ્લે જ તારું ઘરેણું હતું. ઉધાર લવાય તેટલું ઉધાર લાવ્યું. અને નોકરી કરતાં પહેલાં લીધેલું પણ સુધાં નેવે મૂક્યું. હવે હાથ હેઠા પડ્યા છે.'
'પણ શાનું?' પત્નીએ પૂછ્યું.
‘તું જાણે છે, લાંચ કદી ન લેવી એવા મેં સોગન લીધા હતા. પરંતુ એ સોગન પાળ્યા હોત તો રસિકની ત્રણચાર માસની સારવાર પણ હું કરી શક્યો હોત નહિ. હવે તો પગાર, લાંચ ઘરેણાં અને શોખ એ સર્વને છેડો આવી ગયો છે. હું કે તું વેચાઈએ તો ય રસિક માટે ફળ લાવવાની શક્તિ મારામાં રહી નથી.'
અને આરામથી સૂતેલા રસિકે આ વાતચીત સાંભળી. એના હૃદયે ભયંકર ડંખ દીધો. રસિકની આ એક માંદગી શું માબાપને પાપ કરાવી રહી હતી ? માબાપની જાત વેચવા સુધીની કક્ષાએ તે માતાપિતાને લાવ્યો હતો ? એ તે રસિકની માંદગી કે રસિકનું પાપ ?
