ઉપાદ્ધાત કી વાર્તાની ઉત્પત્તિ આધુનિક યુગમાં અને અમેરિકામાં મનાય છે. ખરી રીતે જોતાં ટૂંકી વાર્તા શ્રી. આનન્દ- શંકર ધ્રુવ કહે છે તે પ્રમાણે “કાઇક કાઈક રૂપે તે બહુ પ્રાચીનકાળથી સર્વ દેરોમાં જાણીતી છે. '*મિ. એ. સી ઉર્ડ ટૂંકી વાર્તાનાં બધાં પ્રશસ્ત લક્ષણો જીસસ ક્રાઈસ્ટની ઉપદેશકથાએમાં જુએ છે અને તેમાંથી તારવેલાં લક્ષણા ઉપરથી આધુનિક ઈંગ્લીશ અને અમેરિકન ટૂંકી વાર્તાનું વિવેચન કરે છે. × આપણા દેશની પ્રાચીન વાર્તાઓ ધ્યાનમાં લઇએ તા તેમાં પણ ટૂંકી વાર્તાઓનાં વિવિધ રૂપાઇ આવશે. સંસ્કૃત સાહિત્યમાં કથાનક શબ્દ કથાનું ટૂંકું રૂપ સૂચવે છે. ' વાર્તાઓને તુલનાત્મક અભ્યાસ કરનાર કેટલાક વિદ્વાનોના એવા પણ મત છે, " ખાઇબલમાં અને યુરોપમાં પ્રચલિત થયેલી ધણી ટૂંકી વાર્તાએફનાં મૂળરૂપ હિંદુસ્તાનની ટૂંકી વાર્તાઓ છે.- ધર્મના અમુક મુદ્દા ઉપર ટૂંકી વાર્તાઓ લખવી એ જૈન અને બૌદ્ધ સાધુઓની એક વિશિષ્ટ પ્રવ્રુત્ત હતી એ હકીકત તે સહત્યના અભ્યાસીએ જાણે છે. + પણ આ " 'વસન્ત ' વર્ષ ૧૪; ક ૧, પૃ. ૩
- Aspects of the Modern Short Story by Alfred
C. Ward, યુનિવર્સિટી આફ લન્ડન પ્રેસ ૧૯૬૪, પૃ. ૧૩–૧૪. જુએ ઉપાદ્ધાંત પૃ. ૧૮ વિષ્ણુ, + આ વિષયની વિગતવાર માહિતી મેળવવી હોય તેઓએ કથાસરિત્સાગરના ટાનોના 'ગ્રેજી અનુવાદની હણાં કરી પ્રસિદ્ધ થયેલી આવૃત્તિનાં પુસ્તકેાની પ્રસ્તાવના અને નોંધા વાંચવી, + હેમચ‘દ્ર કાવ્યાનુશાસનમાં ક્રાન્ચના પ્રેક્ષ્ય અને ઋષ્ય એવા વિભાગ કરી શ્રખ્ય કાવ્યના મહાકાવ્ય, આખ્યાયિકા, કથા, ચમ્પૂ અને અનિબદ્ધ એવા પાંચ પ્રકાર જણાવી કયાની ચર્ચામાં અનેક કથા- ૨
