નવેા જન્મ આ ખા ગામમાં સર્વત્ર હાહાકાર થઇ ગયા. ગામની વસ્તી માત્ર બે જ જગાએ હતી. પુરુષા સર્વ સ્મશાને ભેગા થયા હતા અને સ્ત્રીએ સર્વે ઝમકુકાકીને આંગણે ફૂટતી હતી. ગામમાંથી રૂપચંદની લાસ કાઢી ત્યારે ખરે બપોરે પણ ગામમાં પુરુષોની પાકના પડદ્યા પડયા હતા. દરેક મહાલ્લે છે.કરાં ભય અને કુતૂહલથી ચકિત નયને આ દશ્ય ને રહ્યાં હતાં. મહોલ્લાનાં કૂતરાં આ ભયંકર અર્મંગળ અવાજમાં પોતાને અવાજ પૂરતાં હતાં. શ્મશાનમાં બીજા કોઇ મરણમાં તે! માણસા ગામની વાતા કરે, કે મરનારની વાતે કરે, કે ભૂત ભવિષ્ય ઉખાળાને એસે, સ્મશાન એ નાતનું કે ગામનું એક સ્વાભાવિક સભાસ્થાન છે-~પણ આજે તે વૃદ્દો ચિતા સામું જોઇ અવાક્ બેડા હતા, અને કેટલાક યુવાનો મડદું ખાળવાના કામમાં અત્યંત વ્યાપૃત હતા તે સિવાય બીજા માત્ર ઝમકુકાકીની, રૂપચંદની અને તેમના ધરની જ વાતા કરતા હતા. ઝમકુકાકીના પતિ મૂળચંદ શેઠની જાહેાજલાલી, તેની ધરાકી, તેની ઉદારતા, કૈક વાણિયાને ભીડના વખતમાં તેણે ખચાવી લીધેલા, કઇક બ્રાહ્મણાની દીકરીઓ પરણાવી આપેલી, અભ્યાગત તે તેમને ઘેરથી કદી પાછેં કરે જ નહિ; ઘેર
re
