કુલાંગાર
એક કિસ્સો: પાંચ દૃશ્યોમાં
દૃશ્ય પહેલું
સમચ, સવારના સાતેકનો; સ્થળ કાઠિયાવાડમાં સ્ટેશનથી ચાર પાંચ માઈલ દૂર એક ગામડું. સાધારણ ખડકીબંધ હવડ ઘરની છૂટી ઓશરીમાં સામાનના એકબે કોથળા ને એકાદ બે ટ્રંકો પડી છે. લગનસરા ચાલે છે અને વરરાજા અનન્તરાય પીતાંબર ભટ્ટ કંઈક નવા વિચારનો હોવાથી રિવાજ પ્રમાણે પોતાના ગામથી જાન ન લાવતાં મુંબઈથી માત્ર તેની બહેન લલિતા સાથે રાતનો અહીં આવેલો છે. તેનાં બીજાં સગાં, જેમના અહીં આવ્યા પછી જાનનું સામૈયું થવાનું છે, તે હજી આવેલાં નથી. અનન્તરાય વીસેક વરસની ઉંમરનો, શરીરે મજબૂત, કદાવર, દૃઢ મનનો અને તેજસ્વી છે. તેની બહેન લલિતા પણ તેવી જ તેજસ્વી છે, માત્ર એટલું કે સ્ત્રીસુલભ કુનેહ અને સૌકુમાર્યથી તેની દૃઢતા અનન્ત૦ જેટલી બીજાને પરાભવ કરનારી લાગતી નથી. નાતરીત પ્રમાણે અત્યાર પહેલાં હાથે મીઢળ બંધાવેલું હોવું જોઈએ તે અનન્તે હજી નથી બધાવ્યું એટલે વેળાસર મીઢળનો દેખાવ કરવા લલિતા અનન્ત૦ને મીઢળ બાંધવા પ્રયત્ન કરતી હોય છે, ત્યાં પડદો ઊપડે છે.
