ઉગતો રવિ જોઇ ન શું હસતું?
પછી કેમ વિમાસી રહ્યો તું ? સખે!
ફુલ વીણ, સખે! ફુલ વીણ, સખે!
હજુ તો ફુટતું જ પ્રભાત સખે!
૧૬-૮-૧૮૯૬
વૈરની કેમ ઉમેદ ધરૂં
વિસરી સઘળો મુજ પ્રેમ ભલે,
થઈ ભગ્નપ્રતિજ્ઞ ભલે પ્રિય એ;
પ્રતિકારની ના અભિલાષ ઉરે,
મુજને હજુ જાદુ પ્રિયાનું ગમે.
પરિવર્તનને વિલપું કદિ હું,
પણ ક્રૂર, અરે! કદિએ ન બનું;
મુખ એ પર ક્રોધ જરી ન કરૂં,
મરતાં મરતાં પણ એ જ સ્મરૂં.
સુખને સમયે બહુ વાર મળ્યાં,
ઉડી હર્ષની છોળ, દિલો લપટ્યાં;
સુખી કાલ ન એ ટકી નિત્ય શકે,
ઉર લોભ હજુય છતાં ન ત્યજે.
મુજ હાલત આ કદિ ગાઈ રહું,
ઝરશે જલ તો કદિ રોઈ રહું;
ગત કાલ સ્મરી ઉપકારી બનું,
પછી વૈરની કેમ ઉમેદ ધરૂં?
૧૮-૮-૯૬
મૂર્તિપૂજક વિશ્વ
વેલી બાઝી તરુ સા અને વૃક્ષ એ વેલડીને,
તિર્યંચોનાં યુગલ વસતાં જંગલે જંગલે છે;
વાયુલ્હેરી કુસુમકલીથી બાથ ભીડી ભમે છે.
વાતો છાની ઘનદલ કરે વીજળી મોકલીને.
પક્ષી પાળ્યું, ઉડી મરી ગયું, ખેદ તેનો ત્હને છે,
તે પાંખો, તે મધુર સ્વરને વ્હાલથી જોઈ સ્મરે છે,
વ્હાલીના તું અવયવ બધાં હેતથી જોઈ ર્હે છે,
ને તેના એ મધુર સ્વરમાં મોહ કેવો તને છે?
વૃક્ષો વેલી ઉપર કવિનું આર્દ્ર હૈયું દ્રવે છે,
કમ્પી ર્હેતાં હૃદય કુમળું કાવ્ય કૈં આદરે તે;
કૈં વર્ષોએ રસલુલુપ કૈં ગીત તે ગાઈ રોતાં,
ત્યાં પોતાનો રસ મળી જતાં કાંઈ આનન્દ લેતાં.
