મલકી રહ્યો હતો.
‘આજકાલ તો કોઈનું ય વાંકું બોલતાં હજાર દાણ વિચાર કરવો પડે એવું છે—’
‘જુવોની, આ અજવાળીકાકીએ પાણો ઉલાળ્યો ઈ એના જ પગ ઉપર આવી પડ્યો.’
‘આ તો ઢાંક તારાં ને ઉઘાડ મારાં જેવો ઘાટ થઈ પડ્યો.’
‘પોતાના જ પગ હેઠળ બળતું હોય ઈ ભાળે નહિ ને પારકી ભોઈ-પટલાઈ કરવા જાય પછી તો આમ જ થાય ને ?’
એક તરફ અજવાળીકાકી સાંભળે નહિ એવાં ધીમાં કાનસૂરિયાં ચાલતાં હતાં :
‘અરરર માડી ! આ સોનીની જડકી તો ભારે જોરુકી નીકળી !’
‘બચાડીને કૂવો–અવેડો કરવો પડશે હવે.’
‘ધરતી ઉપર આવા પાપના ભાર વધતા જાય, એમાં વરસાદ ક્યાંથી આવે ? વરહોવરહ છપ્પનિયો જ પડે કે બીજું કાંઈ ?’
બીજી તરફ, હરખને હવે વધારે મુષ્ટિપ્રહારો કરતી રોકી રખાઈ હોવાથી અજવાળીકાકીની જીભને વેગ મળ્યો હતો.
‘ઈ ટીહલાની હરખી ઊઠીને મને તુંકારો કરી જાય ?... મારીને ભોંયમાં ભંડારી દઉં... હંઅં... અ... ને મારી જડીને બેજીવી કહેનારી ઈ બે દોકડાની કણબણ્ય કોણ ?’
‘હું નથી કે’તી, ગામ આખું કિયે છ !’ હવે હરખે પોતાની જીભ છૂટી મૂકી : ‘ન માનતાં હોય ઈ જઈને પૂછી આવો સામતા આયરને !’
આખરે હરખે તોપનો ધડાકો કરી જ નાખ્યો. ગોલંદાજ પલિતો ચાંપે ને તોપમાંથી કાન ફાડી નાખે એવો ધડાકો થાય ત્યારે ઝાડ પર ઊંઘતાં સેંકડો પક્ષીઓ કલબલાટ કરી ઊઠે એવો કલબલાટ સ્ત્રીઓના ટોળામાં ઊઠ્યો.
‘સામતો આયર ! સામતો આયર !... ન ઓળખ્યો ?... ઓલ્યો
