________________
સંભવ છે તે પરિસ્થિતિને રોકવા માટે તમે તમારી તમામ શક્તિ એકાગ્ર કરવાનું ધારે છે એ તદ્દન વાજબી જ છે. વળી તમે તો આ વસ્તુ સત્યાગ્રહની રીતે કરવા ઇચ્છે છે. એ તેની વિશેષતા છે.” વલ્લભભાઈ કહે : “ બસ એટલું જ લખવું છે ?” બાપુ કહે : “ તો શું એને લખીએ કે હવે હિંદુસ્તાનને માટે આવી કેઈ હિલચાલ કરી? ” વલ્લભભાઈ : “ ના રે, આપણે આપણું ફોડી લઈશું. પણ એને એમ લખેની કે અમે બહાર હાત તે અમે પણ તમારી સાથે જોડાયા હત.” | પ્રા. રાવ નામના માણસે ગોકુળદાસ તેજપાલ હૈસ્પિટલમાં સાપનું માં, ખીલા વગેરે ખાવાના પ્રયોગ કરી બતાવ્યા તેથી ત્રાસી બાપુએ નટરાજનને કાગળ લખ્યા : Dear Mr. Natarajan, I am sure you must have read the reports of an exhibition given by an Indian Yogi of his powers before an audience specially assembled at the Gokuldas Tejpal Hospital. The Yogi is reported to have eaten a live viper's head, nails, nitric acid, and the like, and that the Chief justice and his wife were among the distinguished audience. The report states that one lady was so disgusted at the eating of the viper's head that she abruptly left the hall before the exhibition was finished. I do not know how you look at such exhibitions. In my opinion they are degrading both for the demonstrator, as also for the public. And if the demonstrator died, as he most likely would, if these demonstrations were continued, those who encouraged him by attending them, I should hold guilty of manslaughter. I do not think that either science or humanity is served by such revolting exhibitions. The text books on Hatha Yoga clearly lay down that the Hathayogis are expected not to exhibit their yogic powers or make use of them for purposes of gain. If you agree with me, will you not initiate an agitation in the daily press for preventing such cruel exhibitions? One man, I suppose, you know, recently died in Rangoon precisely giving demonstrations such as the one reported in Bombay. Yours sincerely, M. K. Gandhi ૧૨૭ Gandhi Heritage Portal
