(સુંદરીને પ્રસૂતિની પીડા ટાણે તારી નાડી જ ઉગાર લઈને આવે છે.)
‘તરિયા અન્ન નીંદર તજણ,
જગભલ બે ખટ જુગ;
ભમરો વિંધણ ભૂપ !
તોં ઓળખીઓ ઓઢીઆ !
(હે ઓઢા ! તને મેં ઓળખ્યો. તું તો ત્રિયા, અન્ન અને નિદ્રા ત્યજનાર છે. રાવણ ભમરો થઈને ઈંદ્રના વિમાનમાં સંતાયો તેને પોતાના અણિશુદ્ધ શીલને કારણે જ વીંધી શકનાર લક્ષ્મણ તુલ્ય તું છે.)
ખટ જાતિ ભાંખે ખલક,
નવળંગ નાજહરા !
એમાં શોરખ ગરઢેરા !
તું આડીદર ઓઢીઆ !
કાઠી ગામધણીને ‘ગરઢેરો’ કહેવાય છે. મેટ્રીકના અભ્યાસક્રમમાં મારી વારતાઓ મુકાય છે. તેની ઉપર નોટ-ગાઇડો પ્રકટ કરનારાઓ સોરઠી તળપદા પ્રયોગોની સમજણ વગર ‘ગરઢેરા’ને ‘ઘરડા’ તરીકે વયસૂચક ગણાવે છે. આ બાપડાઓનો શો દોષ કાઢું ! અમારા ખુદ સંશોધકો જ સોરઠી ભાષાને ઓળખતા નથી. ‘નાજહરા’ એટલે નાજાનો પૌત્ર થાય. ‘હરા’ પ્રત્યય ખૂબ પ્રચલિત, એ જ રીતે ‘નાજાઉત’ એટલે નાજાનો સૂત (દીકરો): એ ‘ઉત’ પણ ચાલુ વપરાશમાં છે. છતાં એની ગતાગમ નથી હોતી. માત્ર શબ્દોપ્રત્યયોના પરિચયથી પણ લોકસાહિત્યનું સંશોધન શુદ્ધ બનતું નથી. લોકજીવનનો ઝીણો પરિચય ન હોય તો નીચલો દુહો તૂંબડીમાં કાંકરા જેવો–
‘ખેળાને બેસારે ખલક,
મેપત ખોળામાંય;
‘ખંડ૫ત ખુશી થાય,
અણસારેથી ઓઢીઆ !
