ગાંડી
તમાશાને તેડું ન હોય.
પણ હિંદમાં તો સદા તમાશા ચાલ્યા જ કરે છે. ટોળાં જામતાં વાર લાગતી નથી. ટોળાં ઉપયોગમાં ન આવે, મદદરૂપ ન થાય, ઊલટાં હરકતકારક નીવડે, છતાં ટોળાં તો જામવાનાં જ.
આખલા લડતા હોય, દારૂડિયો લથડિયાં ખાતો ગાળો દેતો હોય, લહેણદાર અને દેણકાર વચ્ચે બોલાચાલી થતી હોય, ભાઈઓ મારામારી કરતા હોય, આગ લાગી હોય કે ગાડી નીચે કુરકુરિયું આવી ગયું હોય, તો ચારે બાજુએથી માણસોની ભરતી થવાની જ. એ માણસો લડતને અટકાવે નહિ, આગ ઓલવે નહિ, ગુનેગારને પકડે નહિ કે ઘવાયેલાંની સારવાર કરે નહિ; પણ એ ભેગાં તો થવાનાં જ.
આવું જ એક ટોળું શહેરના એક સાર્વજનિક દવાખાનોને દરવાજે ભેગું થયું હતું. પોલીસનો સિપાઈ બેદરકારીથી લોકોને વિખરાઈ જવા બોધ કરતો હતો. પરંતુ બોધ ઠર્યે ગાનવીનું મન ફરતું હોય એમ લાગતું નથી. મેં પણ એ ટોળાંમાં મારી જાતને ઝુકાવી. પરંતુ ટોળાના મધ્ય ભાગમાં શું બનતું હતું તેની ખબર ટોળાને છેડે ઊભેલા મારા સરખાને ઝડપથી મળે એમ ન હતું.
‘શું થયું ?’ મેં પૂછ્યું.
એના વિધવિધ ઉત્તરો મળતા ચાલ્યા :
‘ખબર પડતી નથી.’
‘કોઈને વાગ્યું લાગે છે.’
