- “સર્યું તુજ વસ્ત્ર જાતે આ,
- “ઉડે તુજ કેશ વાયે આ;
- “સમારું કે સમારું ના ?
- “કહી દે, પ્રાણ ! બેઠી થા."
“હરિ ! હરિ ! ચન્દ્રનાં કિરણ અને પવનની લહરીને ન ગાંઠતાં ત્હારે કપાળે આ અવસ્થામાં પણ પરસેવો કેમ વળે છે ?"
- “કપાળે સ્વેદ આ ઝાઝો,
- “પવનથી ના જ લ્હોવાતો;
- “ક્ષમા કરજે – હું લ્હોઉં તે.”
- “તું જો, જાગી, હું લ્હોઉં તે.”
એનો પરસેવો હાથ વડે લ્હોયો અને તે હાથ પર વળગ્યો તેમાં કાંઈ નવીનતા હોય તેમ એ પરસેવાને એ જોઈ રહ્યો. પોતાના હાથ ઉપરથી તે લ્હોઈ નાંખતાં જીવ ન ચાલ્યો – પણ અંતે અંચળા ઉપર લ્હોયો. પરસેવો થયો તો મૂર્છા પણ વળે એવું કલ્પી સુતેલીના નાક આગળ હાથ ધરી તેમાંથી નીકળતા શ્વાસનું પ્રમાણ જેવા લાગ્યો.
- “જડે ના જીવ કાયામાં,
- “સરે આ શ્વાસ [૧]નાસામાં;
- “રહે ના ધૈર્ય; તે જોઉં;
- “ક્ષમા કરજે, ઉરે રોઉં.”
નિઃશ્વાસ મુકી નાક આગળથી હાથ લઈ લીધો, લેતાં લેતાં મૂર્છાવશ નેત્રની પાંપણોમાંથી આંસુ નીકળતાં ટપકતાં જણાયાં. કંઈક આશા અને કંઈ લાભ ધરી, અને કંઈક અચકાઈ આ મીંચાયેલી આંખો, પથરાયલી પાંપણો, ચંદ્રના કિરણથી પ્રકાશિત પરપોટા જેવાં લાગતા મોતી જેવાં સરી પડતાં આંસુ, અને વર્ષાદના બિન્દુથી ભીના કમળના પત્ર જેવા ગાલ: આ સર્વે દીપક સામગ્રી ઉપર દૃષ્ટિ ઠરી પણ દીપ્ત થવાને સટે દીન બની .
- “મીંચાયાં નેત્ર, ત્હોયે આ ,
- “સરે આંસુ તણી ધારા !
- ↑ ૧. નાકની નસકોરી.
