રિખવને મીઠો ઠપકો આપ્યો :
‘આમ પારકાં માણસની આંખો દબાવતાં શરમ નથી આવતી ?’
રિખવે અત્યારે મદિરા પીધો નહોતો છતાં ઉર્વશી શી શોભતી સુલેખાના તેજસ્વી સૌન્દર્યનું પાન મદ્યપાન કરતાંય વિશેષ માદક હતું — જાણે કે એના ઘેનમાં બોલતો હોય એટલી લાપરવાઈથી એણે ઉત્તર આપ્યો :
‘અમારી ફિલસૂફીમાં પારકું ને પોતીકું એવા ભેદો છે જ નહિ. અમે રસપિપાસુઓ તો એક જ સિદ્ધાંત સમજ્યા છીએ…’
‘શા છે એ સિદ્ધાંત વળી ?’
‘એ, દુનિયાભરમાં સુન્દર એ સઘળું પોતીકું, અને અસુન્દર એ પારકું. રૂપાળી વસ્તુઓ પોતીકી. કદરૂપી હોય એ પારકી. બોલ, તું રૂપાળી છે કે કદરૂપી ? સુંદરમાં ખપવું છે કે અસુંદરમાં ?’
‘પણ સુંદર વસ્તુઓ સાથે આવી રીતે ચેષ્ટા કરતાં જરાય લાજ નથી આવતી ?’
‘લાજ અને શરમ ! હા ! હા ! હા !’ રિખવ સાવ બેતમા બનીને ખડખડાટ હસી પડ્યો. એના ઉપલા–નીચલા જડબાંઓ વચ્ચે રચાતી લંબગોળ મોં–ફાડ વચ્ચે ગોઠવાયેલી સુંદર દંતપંક્તિઓ તેમ જ હસતી વેળા બન્ને બાજુ ઓઠને ખૂણે થતાં પ્રસરણ–સંકોચનને સુલેખા આસક્તિપૂર્વક અવલોકી રહી.
રિખવે ચાલુ રાખ્યું : ‘લાજ અને શરમને તો અમે નેવે મૂકી છે. એ બધું સોંપ્યું પ્રૌઢો, વૃદ્ધો ને જગત–ડાહ્યલાઓને. અમે તો રહ્યા યુવાન, માત્ર યુવાન જ નહિ, પણ જેને ચિરયુવા કહેવાય છે એવા, કવિ જેવા સનાતન યુવાન. અમને લાજ અને શરમનાં બંધન આત્મઘાતક લાગે.’
‘બંધન નથી ત્યારે જ આમ ચોરની પેઠે આવીને પાછળથી…’
‘ચોરી પણ એક જબ્બર પુરુષાર્થ છે. પુરુષાર્થ વિના પ્રાપ્તિ
