એકતારો/સંપાદકજી બ્હાર થકી તાકીદ કરે છે,
| ← સખી ! કારતકે કવિતાની ઝડીઓ રે, | એકતારો સંપાદકજી બ્હાર થકી તાકીદ કરે છે, ઝવેરચંદ મેઘાણી |
મા સર્વથી વહાલું તને હેક ઉચ્ચ મસ્તક ! → |
[બંગાળી માસિકોની ઊભી ને ઊભી રહેતી કાવ્યોની માગણીએ કવિવર રવીન્દ્રનાથને લાચાર બનાવ્યા છે. વૈશાખના વિચિત્રા–અંકને કવિ એક કાવ્ય મોકલે છે, તેનો આ અનુવાદ છે. તેમાં કાલિદાસ 'મેઘદૂત'માં યક્ષને જે સ્થાન આપ્યું તેવું હાસ્યરસિક સ્થાન કવિવર 'કાલિદાસી’ અર્થાત કલમને આપે છે.]
સંપાદકજી બ્હાર થકી તાકીદ કરે છે,
અંદરથી લખવાની તાકીદ એક નથી રે !
ગદ્યપદ્યનું મૌન હૃદયની મધ્ય જડાયું,
ગણગણ કરતાં જાય દિવસ ને ખૂટે આયુ.
ટાઢ તાપમાં ખેતર સામે તાકી બેસું,
સૂઝે નવ કો શબ્દ, ભર્યું ભેજામાં ભૂસું. ૧.
ડેસ્ક પરે એ પડી બાપડી બડી વિજોગણ,
હોત કદી જો કવિ–કાષ્ઠની એ મુજ લેખણ,
વિરહોર્મિ નિજ પદ્ય મહીં વહવીને લાવત,
પ્રિયાવિયોગી યક્ષ સમું આ ગાન સુણાવતઃ ૨.
સુણો કવિ ફરિયાદ, ત્વરિત તમ જવાબ દેજો,
ચંપા સમ તમ આંગળીઓને વંદન કહેજો,
જે લેખણ તમ હસ્તસ્પર્શથી જીવન પામી,
અચલકૂટના દેશવટા એ શે સહેવાની !
ગાત્ર ગયાં મુજ ગળી, બંધ મસીપાન થયાં છે,
સજા વ્યર્થતા તણી કઠિન આ ક્યમ ખેંચાશે ! ૩.
સ્વાધિકારને મદ ચડિયો મુજને કદિ પેખ્યો ?
બોર સમો તમ બોલ એક મેં કદી ઉવેખ્યો ?
કાગળ પર અક્ષરો ઝરે તને ઉરની ભાષા,
હરદમ એ વિણ હતી કોઈ મુજને અભિલાષા?
નીલકંઠ હું બની, તમારી ખિદમત કાજે,
નીલ શાહીનું ગરલ પીપી મુજ કંઠ જલે છે. ૪.
તમ કિર્તિના પથે ખેંચતી અગણિત રેખા
એક પુસ્તકે તોય ન મમ નામાક્ષર દેખાયા;
તમ હસ્તાક્ષર થકી બન્યો મોંઘેરો કાગળ,
પુરસ્કાર વિણ રહી એકલી હું જ અભાગણ.
કાગળનું મહાભાગ્ય, મેજ પર સૂતા રહેવું !
ડાબી જમણી દોડદોડ કરી મારે મરવું.
લખ્યું તમારૂં સર્વ અને તમ નામ તણો જશ
જાય દુષ્ટ કાગળને; મુજને સદાય અપજશ. ૫.
કીર્તિહીન ખિદમત કરી કરી મુજ અંગો ગળશે,
શાપવિસર્જન તણો કાળ તે દિવસે મળશે.
કવિજી ! તમ વાચાળપણાનો ક્યાંય ન જોટો,
અનુસરી તમને લખ્યો પત્ર આ લાંબો મોટો.
ખતમ થઈ ફરિયાદ માહરી, રજા લઉ છું,
સદા આપના ચરણ તણી કાલિદાસી છું. ૬.