જયા-જયન્ત /અંક ત્રીજો/ પ્રવેશ ચોથો
| ← અંક ત્રીજો - પ્રવેશ ત્રીજો | જયા-જયન્ત અંક ત્રીજો - પ્રવેશ ચોથો ન્હાનાલાલ કવિ |
અંક ત્રીજો - પ્રવેશ પાંચમો → |
☘
🪷
સભાજન : લોકલોકની બોલી બોલો
વેદશાસ્ત્રી : शतं जीव शरदः;
સભાજન : ધર્મના પ્રતિપાલનાર્થે
- પ્રભુના જયમન્ત્રણાર્થે,
વેદશાસ્ત્રી : शतं जीव शरदः;
સભાજન : જ્ય્હાં સૂધી વહે ગંગ ભૂમી પાવન કરી,
- જ્ય્હાં સૂધી ગર્જે મહોદધિ જગ ભરી,
- ત્ય્હાં સૂધી તવ અમલ યશ
- હો અચલ કાલતરંગમાં;
વેદશાસ્ત્રી : शतं जीव शरदः;
સભાજન : દેવ -માનવ સર્વ બોલો
વેદશાસ્ત્રી : शतं जीव शरदः;
સભાજન : દેશના ઉદ્ધાર કાજે,
- લોકના કલ્યાણ કાજે;
વેદશાસ્ત્રી : शतं जीव शरदः;
સભાજન : જ્ય્હાં સૂધી છે નિયમ-ન્યાય સુઉજ્જવળા,
- જ્ય્હાં સૂધી છે સૂર્યસોમ પ્રભાવતા,
- ત્ય્હાં સૂધી છે તવ અમલ યશ
- હો અચલ કાલતરંગમાં :
વેદશાસ્ત્રી : शतं जीव शरदः;
કાવ્યરત્ન : કાશીનાં ભાગ્ય પ્રગટ્યાં, રાજેન્દ્ર !
- મન્દિરે મન્દિરે મંગલ છે,
- યુવરાજના જન્મોત્સવનો
- આનન્દાનધિ ઉછળે છે.
કાશીરાજ : મ્હારા પુણ્યશાળી પ્રજાજન !
- ત્હમારા પુણ્યે પ્રગટ્યા છે કુમાર.
એક મહાજન : રાજેન્દ્રના જ સદ્ધર્મનું એ ફૂલ.
- પુત્રની પેઠે પ્રજાસંઘને
- પાળો છો, ઉછેરો છો, લડાવો છો,
- તો તે જ પુત્રભાવના
- પુત્રમૂર્તિ રૂપે પ્રગટે જ.
કાશીરાજ : બ્રહ્મર્ષિનાં આશીર્વચન
- અવતર્યા મ્હારે મહેલે.
મન્ત્રીશ્વર : રાજાપ્રજા ઉભયના પુણ્યસંચયે,
- ને બ્રહ્મર્ષિનાં બ્રહ્મવચને તો
- પ્રભુ પોતે પધારે પૃથ્વીમાં.
વેદશાસ્ત્રી : અખંડ સૌભાગ્ય, રાજમહીષિ !
- પુણ્યાયુષી થાવ રાજકુમાર.
કાશીરાજ : ઉઠીને સત્કારતાં
- પધારો, દેવિ !
- ભાગ્યોદયની ઉષા છો.
- દર્શન કરાવો પ્રજાજનને
- રાજકુટુંબના બાલસૂર્યનું.
મહીષિ : કરો, કરો, મુક્તિપુરીનાં મહાજન !
- પુત્રમાં પિતાનાં દર્શન.
- આ ત્હમારા બાલ મહારાજ.
મન્ત્રીશ્વર : જાણે લોકલોકનો પ્રભાપુંજ !
એક મહાજન : જાણે રાજપૂર્વજોનો પુણ્યદેહ !
કાવ્યરત્ન : માતાપિતાની પ્રેમજ્યોતની વેલનું
- જાણે અયુષ્યમન્તુ દેવપુષ્પ !
મહીષિ : પધારો, ને પાવન કરો.
બ્રહ્મર્ષિ : ભદ્ર પામો સહુ ભદ્ર જનો.
કાશીરાજ : મહેલને પુણ્યમંડિત કીધો;
- તેમ શોભાવો જી સિંહાસનને.
- દેવિ ! અર્ધ્ય પાદ્ય -
મહીષિ : આ રહ્યાં, આર્યદેવ !
- મધુપાર્કનાં એ પંચામૃત.
કાશીરાજ : (અંજલિ કરી રહી)
- આજ્ઞા બ્રહ્મર્ષિજી !
બ્રહ્મર્ષિ : જન્મયોગ ફરી ફરી પરીક્ષ્યો,
- એક દુષ્યન્તનો પુત્ર હતો,
- એક આ રાજકુમારનો છે.
પ્રજાજન : ધન્ય જન્મ ! ધન્ય જીવન !
બ્રહ્મર્ષિ : આયાવર્ત જ છે આદર્શ આજ
- નવખંડવાસી આર્યકુટુંબનું;
- ને જ્ઞાન ને ધર્મનગરીનો યુવરાજ
- તે સકળ વિશ્વનો યુવરાજ.
- તારલિયાના તેજઅક્ષરે આલેખાયેલાં
- નામાભિધાન અનેક વંચાય છે,
- પણ લોકવ્રત નામ
- પૂજ્ય થશે પૃથ્વીવાસીઓમાં.
પ્રજાજન : જય ! યુવરાજનો જય !
- આર્યકુટુંબના યુવરાજનો જય !
વેદશાસ્ત્રી : હો દેહ આ ચાર પદાર્થદાતા;
- હો આત્મદેહે-પરમાત્મશાતા
- હો પુણ્યદેહે શુચિ પુણ્યદીવો,
- યશશ્શરીરે ચિરકાલ જીવો !
- शतं जीव शरदो वर्धमान:;યુવરાજ !
બ્રહ્મર્ષિ : રાજરાજેન્દ્ર ને રાજમહીષિ !
- સ્વર્ગગંગા છે યુવરાજના લલાટમાં;
- સાગરવેષ્ટિત જંબુદ્વીપનો
- ચક્રવર્તી રાજવી થશે.
- સૂર્યલાંછન છે જમણા હાથમાં;
- ઉગશે સૂર્ય સમો ત્હેનો પ્રકાશ
- પૃથ્વીના અન્ધકાર ઉજાળતો.
મહીષિ : મુખમાં હો અમૃત આપના.
કાશીરાજ : મન્ત્રીશ્વર ! દાન દ્યો વિધવિધનાં
- ઠાલવો ભંડાર કે વધુ ભરાય,
- આપો કે ઉભરાય પાછું.
- કોઇ દરિદ્રી ન રહે આજ
- કાશીરાજના મહારાજ્યમાં.
બ્રહ્મર્ષિ : રાજવી ! પ્રજાના લાડકોડ-
કાશીરાજ : મ્હારાં પ્રજાજનનાં પુણ્યપ્રતાપે જ
- હું છું ઉજ્જવળો ને પ્રતાપવન્તો.
- પ્રજા જ છે રાજપુરુષનું પુરુષાતન.
- લ્યો, પ્રજાગણ ! મ્હારૂં રાજવેણ,
- મ્હારા પૂર્વજોના પુણ્યબોલ:
- ઘેરઘેર સંચરીને આપીશ ન્યાય
- જે માગશે ત્હેને.
- ન્યાય એ જ મારૂં સૈન્ય છે,
- ન્યાય જ મ્હારો ભંડાર છે,
- ન્યાયની પવિત્રતામાં જ વસે છે
- મ્હારાં પ્રજાસન્તાનની પિતૃશ્રદ્ધા.
- સદીચ્છા સુણીશ તે પૂરીશ સહુની.
લોકસભા : જય ધર્મનગરીના ધર્મરાજવીનો.
કાવ્યરત્ન : સૂરજમાળથી સૂર્ય સુશોભિત,
- સૂર્યથી સૂરજમાળ સોહાવે;
- દેહ જીવે જ્યમ દેહી થકી,
- અને દેહીનો દેહ કલાપ દીપાવે;
- બ્રહ્મ થકી બ્રહ્માંડ પ્રકાશિત,
- બ્રહ્માંડથી બ્રહ્મ વ્યક્ત કહાવેઃ
- તેમ પ્રજાજન રાજનને, અને
- રાજ પ્રજાજનને બહલાવે.
કલાધર : ત્હમારો કુલયશ તો, રાજેન્દ્ર !
- ગગને ચ્હડી મેઘ પોકારે છે
- વિશ્વનું વાતાવરણ ભરી ભરી.
- ઘન ગગન ચ્હડી કરે ઘોર શોર;
- ભણે તુજ કુલયશના જોર-દોર;
- ઘન ગગન ચ્હડી કરે ઘોર શોર.
- નિરખો ઉજાસ, નૃપ ! ભયો ભોર;
- વનવન ગરજે, નૃપ ! મોર મોર;
- ઝીણી જલઝકોર
- ઉગતે પહોર
- ભણે બિરદ ઓર
- નૃપ ! ઠોર ઠોરઃ
- ભણે બિરદ ઓર
- ઉગતે પહોર
- ઘન ગગન ચ્હડી કરે ઘોર શોર.
એક સન્નારી : અમૃત ઉતર્યાં દેવોનાં;
- અમરાવતી વર્ષી અવની ઉપર.
કાશીરાજ : બ્રહ્મર્ષિ ! નથી ધરાયો હજી દાન દઇ.
- પ્રજાના પોકાર સુણું છું
- વાયુની લહરી લહરીમાંથીઃ
- કિરણ કિરણ આવી કહે છે
- પ્રજાજનની દુઃખકથનીઓ.
બ્રહ્મર્ષિ : પ્રજાની સુખશાતા યે સુણાવશે તે.
- દાન દેતાં તૃપ્તિ ન વળે
- તે ભાગોદયનાં ચિહ્ન.
- રાજેન્દ્ર ! ગિરિબાલિકા પધાર્યાં છે -
કાશીરાજ : જગતની પરમ પવિત્રતા
- શું શોભાવે છે કાશીપુરીને ?
બ્રહ્મર્ષિ : આવ્યાં છે આશ્રમ માંડવા
- બ્રહ્મચારિણીઓના બ્રહ્મવનમાં.
- જ્યોત્સનાવસ્ત્રધારી ભગવતીનાં
- ત્હમે દર્શન લીધાં હતાં તે દિવસે -
કાશીરાજ : એ જ એ પ્રભારંગી પુણ્યમૂર્તિ ?
- બ્રહ્મવન બ્રહ્મચારિણીઓનું હો !
બ્રહ્મર્ષિ : ભાગીરથીને કાંઠે બ્રહ્મચર્ય જ શોભે.
- કલ્યાણ થાવ, રાજેન્દ્ર !
- ત્હારી કુટુંબવેલનું
કાશીરાજ : પ્રભુએ પ્રતિજ્ઞા પાળી મ્હારી.
- જયા કુમારી માતાઓની માતા થઇ -
- સમસ્ત આર્યકુટુંબની આર્યમાતા.
- દેવિ ! ચાલો દર્શને એ બ્રહ્મચારિણીનાં.
- બ્રહ્મર્ષિ ! દર્શન કરાવો
- એ બ્રહ્મબાલાનાં.
બ્રહ્મર્ષિ : નૈષ્ટિક બ્રહ્મચર્યનાં દર્શન
- તે બ્રહ્મદર્શન જ છે.
મન્ત્રીશ્વર : હરિકુંજ ને બ્રહ્મવનનાં બે ચરણો ઉપર
- ઉભશે વારાણસીનો ધર્મદેહ.
વેદશાસ્ત્રી : પુણ્યવન્તાંનાં પુણ્યે જ ઝીલે છે
- પૃથ્વીનો ભાર શેષ નાગ.
કાવ્યરત્ન : પુણ્યવન્તાંનાં પુણ્યે જ કરી
- પુણ્યવન્તી છે ભાગીરથી.
એક મહાજન : તીર્થના આત્મા છે મહાત્માઓ.
મન્ત્રીશ્વર : તીર્થોના તીર્થરાજ છે
- સૃષ્ટિમાંનાં સાધુજનો.