જયા-જયન્ત /અંક ત્રીજો/ પ્રવેશ બીજો
| ← અંક ત્રીજો/ પ્રવેશ પહેલો | જયા-જયન્ત અંક ત્રીજો/ પ્રવેશ બીજો ન્હાનાલાલ કવિ |
અંક ત્રીજો/ પ્રવેશ ત્રીજો → |
☘
તીર્થગોર : જન્મારો તીર્થમાં ગાળ્યો,
- પણ આજ જાણ્યું તીર્થ એટલે શું.
- પગ મૂકતાં જ રૂઝાય છે
- પગમાંના ઊંડા ઊંડા ઘાવ.
- નથી ઓછાં વીતાડ્યાં
- મ્હારે ય માથે સાધુઓએ.
- ચાર દિનમાં તો ચાર ભવ થયા.
- ગોખરૂની શય્યામાં સૂવાડ્યો,
- ઝાડથી ઉંધે મસ્તકે લટકાવ્યો,
- ચિતાની જ્વાલા સોંસરો ચલાવ્યો,
- તપ્તલોહની સ્ત્રીમૂર્તિઓને ભેટાડ્યો;
- સર્પની કાંચળીની પેઠે
- ઉતારી આખી યે મ્હારી ખોળ.
- મ્હેં યે મણા ન્હોતી રાખી.
- રાવણે તો એક સીતા હરી હતી.
- હરિ ! હરિ ! પ્રભો ! પ્રભો !
- કેટલી યાત્રા કરશે માનવ યાત્રાળુ
- પાપના મ્હોટા પોટલા ઉપાડી ઉપાડીને ?
- પણ હાશ ! શીળી શીળી લાગે છે
- આ મુક્તિપુરીની ધરતી યે.
- સાધુઓનાં લોચનમાંથી તો
- અમૃતના વરસાદ વરસે છે.
- ગંગામાં નાહ્યો, દેહ ધોવાયો;
- ધોવાશે એવો મ્હારો આત્મા ?
- રાવણ તો જીવતો છે જગતમાં.
- હરિકુંજની સત્સંગગંગામાં ન્હાઇશ,
- એટલે ધોવાશે મ્હારો પાપાત્મા યે.
- શયતાનના દેવ બને છે ત્ય્હાં.
રાજરાણી: ભવ-ભવસાગરમાં ડોલે હો ! માનવનાવ.
- જો ! પૂર ઘૂમે,
- તોફાન ઝઝૂમે;
- કાલના તરંગે હો ! કરે આવજાવ,
- માનવનાવ.
- મહાસાગરમાં ડોલે હો ! માનવનાવ.
- રાજેન્દ્ર ! વાદળ ક્ય્હારે વિખરાશે ?
- તોફાન ક્ય્હારે ઉતરશે ?
ગિરિરાજ: ધીરજ ધરો, રાણીજી ! ધીરજ:
- ધીરજમાં ધરણીધર છે.
રાજરાણી:: નાથ ! કેટકેટલાં વન ભમ્યાં,
- ખીણો ઉતર્યાં, પર્વતો ચ્હડ્યાં ?
- ક્ય્હાં જયા ! ને ક્ય્હાં જયન્ત ?
- ને ક્ય્હાં મ્હારા સન્તાન જેવાં
- વ્હાલસોયાં ગિરિલોક ?
- નિરવિધિ લાગે છે દુઃખનો સંસાર.
ગિરિરાજ: નિરવિધ ભાસે છે સંસારમાં
- ત્હેને યે અવધ છે, રાણીજી !
રાજરાણી: ક્ય્હાં એ ગંગોત્રીનાં જલજૂથ,
- ને ક્ય્હાં એ અલબેલી યોગગુફાઓ ?
- ક્ય્હારે નિરખશું નયણાં ભરી
- હતું તે સહુ ? ઓ નાથ ?
ગિરિરાજ: જગત જોયું ન્હોતું ત્હમે કે મ્હેં,
- તે જોયું આપણે યાત્રા કરી.
રાજરાણી: પ્રારબ્ધના અંક અવળા હશે;
- નહીં તો દેવી જેવી દીકરી
- ને પ્રભુ જેવો પ્રધાનપુત્ર,
- યોગીઓનાં યે જાણે આદર્શ;
- એમને હોય આવાં વીતકો ?
ગિરિરાજ: ભૂલ આપણી કે બ્રહ્માની ?
- જયન્ત જીતીને પધાર્યો;
- જયાને હિમગંગામાંથી તારી,
- જયાને ય વદનચન્દ્રે ત્ય્હારે
- આત્માનો ઉજાસ ઉઘડ્યો;
- પણ મ્હેં તે અસ્ત કીધો.
રાજરાણી: નહીં, નાથ ! વાંક મ્હારો છે.
- જગતને ઝંખવવું હતું મ્હારે
- કે ગિરિદેશની રાજકુમારી તો
- તીર્થોના તીર્થરાજની મહારાણી.
ગિરિરાજ: રાણીજી ! કાષ્ટમાં અણદીઠો અગ્નિ છે,
- એવી મ્હારે ય ઊંડી વાસના હશે;
- ઝીણી, અણઉઘડી, એક કિરણ જેવી;
- નહીં તો બળી ને ભસ્મ ન થાત
- મ્હારી યે દૃઢતાનો દુર્ગ.
રાજરાણી: રાજવી ! રંક પેઠે કાં રડો ?
- બ્રહ્મર્ષિ સહુનો સન્તાપ શમાવે છે.
ગિરિરાજ: રાણીજી ! રાણીજી !
- કોણ હોલવશે જીવમાંના જ્વાલામુખી ?
- મ્હારા પ્રાણમાં ય પ્રગટ્યો છે
- પશ્ચાતાપનો મહાહુતાશ.
- પુત્રપુત્રીને બાળ્યાં છે
- એમ હું હવિ થઈ બળીશ,
- ત્હો યે કર્યા ન ક્યાં નહીં થાય.
- ચૂક્યો રાણી ! હું ચૂક્યો
- મ્હારો રાજધર્મ, મ્હારો પિતૃધર્મ.
રાજરાણી: ત્હમે જ બોધતા હતા ને
- કે કાશી તો છે વિસામો
- દુનિયાનાં દાઝેલાંઓનો ?
- આપણને જ નહીં મળે એ
- અન્તરના આરામ અહીં ?
ગિરિરાજ: રાણીજી ! રથનાભીમાં આરાઓ,
- એમ એકઠા થાય છે અંહી,
- મુક્તિપુરીના ધર્મચોકમાં,
- સહુ નગરીઓના રાજમાર્ગ.
- જેવાં નદીઓનાં સહુ પાણી
- સાગરમાં સમાધિ પામે છે-
રાજરાણી: રાજવી ! એવું કહેતા હતા ને
- કે ધવલગિરિમાંથી અનેક ગંગાઓ,
- એમ તીર્થરાજમાંથી યે ધર્મગંગાઓ
- દશે દિશાઓમાં વહે છે,
- જગત સકલને પાવન કરે છે.
ગિરિરાજ: આર્યાવર્ત એટલે વારાણસી,
- ને વારાણસી એટલે ધર્મનગરી,
- મુક્તોની મુક્તિપુરી.
- નાડીઓનાં લોહી હૈયામાં વહે,
- તે શુદ્ધ થઈ નાડીઓમાં પાછાં ઘૂમે;
- વારાણસી હૈયું છે વિશ્વનું,
- આવ્યાંને પાવન કરી પાઠવનારૂં.
- આપણને ય પાવન કરશે
- હરિકુંજના બ્રહ્મજ્યોત તે બ્રહ્મર્ષિ.
રાજરાણી: મ્હારા ઉરમાં ઉગે છે કે
- પાપ પ્રજળશે, ને પુણ્ય પાંગરશે,
દાસી: તારો, તારો, કોઈ ઉગારો,
- હરિજન કો ઉદ્ધારો.
- બળું છું, સળગું છું સદાની
- દેહ અને દેહીની મહાઝાળમાં.
- મુખડે ચુંબન દીધાં જ્ય્હાં જ્ય્હાં,
- ત્ય્હાં ત્ય્હાં ઉઠે છે અંગારાઓ.
- ઉરથી ઉર ચાંપ્યાં,
- એ ઉરમાંથી પ્રગટ્યા છે દાવાનળ.
- અંગેઅંગ ભીડ્યાં આલીંગનમાં,
- ત્ય્હાં ભભૂકે છે ભડકાઓ.
- ભમ્મરોમાં ભમરા ડંખે છે,
- રોમરોમમાં છે વીંછીની વેદના.
- હોલાવો કોઈ એ હોળી,
- ઉતારો કોઈ એ ઝેર.
- બળે છે કેટલી યે હું જેવી
- મોહના મહેલમાં રમનારીઓ,
- જાતને સુખ કાજે વેચનારીઓ.
- ઉગો, જન્મો, આવો
- બ્રહ્મજ્યોત કો બ્રહ્મર્ષિ,
- પુણ્યજીવન કો પુણ્યાત્મા.
- બળતાંને-સળગતાંને
- તારો, ઉગારો, ઉદ્ધારો !